Scheidend bestuurder Kees Oosterwijk: 'Sky is niet langer the limit’

Ruim vier jaar lang was Kees Oosterwijk bestuurder van Yulius. In december verlaat hij die post, om vanaf 2025 binnen Yulius weer als psychiater aan de slag te gaan. De instelling voor geestelijke gezondheidszorg (ggz) en gespecialiseerd onderwijs staat er gezond en toekomstbestendig voor. Maar Oosterwijk roept bij zijn vertrek uit de raad van bestuur wel op tot realisme. “De ggz kan niet alles oplossen.”

Zijn oproep richt hij aan de hele samenleving. “De hedendaagse, westerse mens vindt dat hij als het ware recht heeft op gezondheid, op de afwezigheid van pijn, zelfs op geluk. Die verwachting is gegroeid in de laatste decennia van de vorige eeuw, doordat de medische wetenschap steeds meer kon en voor iedereen beschikbaar werd.” Op zichzelf een positieve ontwikkeling, maar Oosterwijk (60) schetst de keerzijde. “Het lijden in het leven van elk mens, dat er eeuwenlang bij hoorde, wordt nu vaak beschouwd als ongewenst. De onbewuste norm is dat iedereen beter kan en moet worden. Lukt dat niet, dan voelt dat als onrecht. En de gezondheidszorg wordt als verantwoordelijke aangewezen.”

Stukje van jezelf
Tegenslag is ‘gemedicaliseerd’, noemt Oosterwijk dit, of – voor zijn tak van zorg – ‘gepsychiatriseerd’. “We gingen als ggz elke vraag beantwoorden, zonder goed stil te staan bij de toegevoegde waarde van wat we deden en of dat echt een taak voor ons was. Bij het behandelen van een cliënt is bijna altijd iets onderliggends te vinden om mee verder te gaan, terwijl je het zou kunnen accepteren als ook een stukje van jezelf.”

Beter afbakenen
Oosterwijk vindt deze ontwikkeling niet houdbaar, om verschillende redenen. “Er is een tekort aan behandelaren. De zorgkosten voor de samenleving stijgen explosief. The sky kan niet meer the limit zijn. We kunnen ook elkaar als mensen onderling meer helpen en aandacht geven. En er mag variatie bestaan in wie we zijn, dat is normaal.” De psychiater pleit ervoor dat de ggz nog beter afbakent en uitdraagt welke zorg van toegevoegde waarde is, in tijd en doelen. “Het doel zal niet altijd kunnen zijn dat we de klacht verhelpen, wél dat we de cliënt begeleiden op de relevante levensgebieden en een volwaardig bestaan weer haalbaar maken. Dat is realistischer dan recht op geluk.”

Werken met cliënten
Al zijn hele loopbaan is Oosterwijk aan Yulius en voorgangers verbonden. Vanaf januari 2025 gaat hij zich richten op acute, ernstige psychiatrie in het Centrum voor Spoedeisende Psychiatrie van Yulius in Sliedrecht. “Werken met cliënten vind ik toch het allermooiste.” Op 1 februari volgt psychiater Wishal Sewbalak hem op als bestuurder. Oosterwijk prijst zijn eerder dit jaar vertrokken bestuursvoorzitter Marco de Bruin. Aan hem is volgens Oosterwijk in hoge mate te danken dat Yulius zich weer als sterke partner kan manifesteren, onder de recent aangetreden voorzitter Els van Bezouwen. Oosterwijk: “Er is en er wordt hier hard gewerkt, op hoog niveau. De bijpassende trots zie ik nu voorzichtig ontstaan.”